انفجار کشنده و آتش سوزی در بندر ایران شهید رجائی یادآور خطرات ذاتی حمل و نقل مقادیر زیادی از مواد شیمیایی خطرناک در سراسر جهان است. مقررات ملی و بین المللی نقش مهمی در کاهش این خطرات ایفا می کند. اما هنگامی که از مقررات و اقدامات ایمنی غفلت می شود - به طور تصادفی یا عمدی - عواقب ویران کننده است.
دولت ایران گفته است كه سهل انگاری و "عدم رعایت اقدامات احتیاطی ایمنی" در این حادثه نقش داشته است كه تاکنون 70 نفر جان خود را از دست داده و بیش از 1000 نفر دیگر نیز زخمی شده است. محموله درگیر به طور رسمی مشخص نشده است ، اگرچه پیشنهادهایی از منابع بین المللی مبنی بر اینکه این پرکلرات سدیم برای استفاده نظامی است ، وجود دارد. دولت و ارتش ایران به شدت چنین ادعاهایی را رد کرده اند. هرچه بود ، گزارش ها حاکی از آن است که به درستی ثبت نشده یا به مقامات بندر اعلام نشده است.
برخی از ویران کننده ترین حوادث شیمیایی سالهای اخیر در بنادر رخ داده است - تقریباً همیشه وقتی اقدامات ایمنی به درستی اجرا نشده است. انفجار سال 2020 در بیروت ، لبنان ، که حداقل 135 نفر را کشته است ، ناشی از نیترات آمونیوم بود که سالها پس از آنکه توسط صاحبان آن محاصره شد ، به طور نادرست ذخیره می شد. 165 نفر پس از مواد منفجره و خطرناک که با خیال راحت ذخیره نشده بودند ، در تیانجین چین جان باختند. شکست های مشابه همراه با انتشار کلر گسترده در اردن و انفجار پراکسید هیدروژن در بنگلادش در سال 2022 ، از جمله دیگر.
درگاه ها عملیات پیچیده ای هستند. آنها به طور طبیعی در تقاطع بسیاری از مجموعه های مختلف قوانین ، مقررات و حوزه های قضایی قرار می گیرند. ماهیت تجارت دریایی بین کشورهایی که رویکردهای مختلفی برای تنظیم و ایمنی دارند ، همراه با تنوع محلی و منطقه ای در اجرای آن مقررات ، به ناچار به این معنی است که شکاف هایی وجود دارد که از طریق آن مواد می توانند از شبکه های ایمنی فرار کنند. علاوه بر این ، با توجه به دسترسی آماده آنها به مواد غذایی مانند روغن از استخراج دریایی و حمل و نقل فله ای از محصولات و همچنین در دسترس بودن آب خنک کننده ، درگاه ها و همچنین دست زدن به مواد خطرناک در ترانزیت ، در نهایت مکان های ایده آل برای پردازش و تولید شیمیایی هستند.
در سال 2024 سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) گزارشی را تهیه کرد که چالش های مدیریت مواد شیمیایی خطرناک در مناطق بندری را برجسته می کند. در این گزارش ذکر شده است که بسیاری از کشورها به دلیل حوادث بیروت و تیانجین ، فعالیت های بازرسی و اجرای خود را افزایش داده اند. با این حال ، در مورد حفظ حاکمیت منسجم مناطق بندری مشکلات قابل توجهی وجود دارد. اطمینان از اینکه مواد خطرناک به درستی ذخیره و از هم جدا شده اند ، و زیرساخت های بندری کافی است و پاسخ های اضطراری تهیه شده ، همه باید در حالی که پورت ها را قادر به اجرای کارآمد می کنند ، انجام شود.
بنادر نیز با خطرات در حال تحول روبرو هستند. تغییرات آب و هوایی خطر بلایای طبیعی مانند طوفان های شدید ، جاری شدن سیل و افزایش سطح دریا را افزایش می دهد ، که بنادر به ویژه در معرض آن قرار دارند. منابع سوخت جایگزین مانند آمونیاک ، گاز طبیعی مایع و ذخیره باتری در مقیاس بزرگ خطرات جدید و متفاوتی را در محیط های بندری معرفی می کنند. جلوگیری از تراژدی های آینده ، شاید بیش از هر زمان دیگری ، تلاش های خود را ادامه و مضاعف در همکاری و همکاری بین المللی در زمینه ایمنی و بهترین روش ها ادامه دهد.